Pirinioetako Lan Elkarteak (PLE) 2010ean sortutako Klima Aldaketaren Pirinioetako Behatokiak 15 urte bete ditu mendiko eskualdeetan berotze globalaren ondorioak ulertzeko eta horiei aurre egiteko Europako erreferentzia gisa. Denbora horretan, OPCC Pirinioetako klimaren bilakaera aztertzen duen erakunde tekniko eta zientifiko nagusia bihurtu da, eta Andorra, Aragoi, Katalunia, Euskadi, Nafarroa, Nouvelle-Aquitaine eta Occitanie lurraldeetako administrazioen eta ikerketa-zentroen arteko lankidetzarako gune egonkorra.

Behatokiak eraldaketa azkar eta behagarrien testuinguruan lan egiten du. Pirinioetako glaziarrek azaleraren %94,5 galdu dute XIX. mendearen erdialdetik, eta berrogeita hamar baino gehiago desagertu dira 1985etik. Serie klimatikoek tenperatura-igoera iraunkorrak, elur-erregimenaren aldaketa eta muturreko fenomenoen errepikapen handiagoa erakusten dituzte. Bilakaera hori dokumentatzeko, OPCCk tresna aitzindariak garatu ditu, hala nola geoataria —informazio klimatikoko 700 geruza baino gehiagorekin—, edo Criosfera Pirineos ataria, UNESCOren aurrean aurkeztua, elurraren, glaziarren eta permafrosten bilakaera konparatuta jarraitzeko aukera ematen duena.

Hiru bosturteko horietan, OPCCk mendiguneko ikerketa klimatikoan mugarriak bultzatu ditu. Pirinioetan klima-aldaketak dituen inpaktu eta kalteberatasunei buruzko lehen txosten integrala argitaratu zuen —Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Esparru Konbentzioak (CMNUCC) onartua—, eta Klima Aldaketari buruzko Pirinioetako Estrategiaren (EPiCC) prestaketa koordinatu zuen. Estrategia hori 2050erako ibilbide-orri partekatua da, eta 72 ekintza dituen 2030eko Plan Operatibo baten bidez gauzatzen da.

Gaur egun, Estrategia hori LIFE SIP Pyrenees4Clima (2024–2031) programaren bidez ezartzen ari da. Ia 20 milioi euroko aurrekontua duen programa honek arintze-, egokitze- eta gobernantza-ekintzak biltzen ditu, 46 erakunde tekniko eta zientifikoren parte-hartzearekin.

Behatokiak mugaz gaindiko sare zabal baten motorra ere izan da. Horri esker, 20 proiektu europar jarri dira martxan Interreg POCTEFA, Interreg SUDOE, Horizon Europe eta LIFE bezalako programetan. Lankidetza horrek klima-arriskuak ebaluatzeko metodologia komunak erraztu ditu, eskura dauden datuen kalitatea eta alderagarritasuna hobetu ditu, eta baterako gobernantza indartu du, suteak, bero-boladak, estres hidrikoa edo mendiko ekosistemen degradazioa bezalako fenomenoek haran guztiei modu berean eragiten dieten lurralde batean.

Hiru bosturteko lan jarraituaren ondoren, OPCC ezinbesteko nodo tekniko gisa finkatu da Pirinioetako bilakaera klimatikoa ulertzeko eta erabaki publikoak hartzen laguntzeko. Bere irizpen zientifiko berriena, 23 adituk sinatua eta Toulouseko PLEren Osoko Bilkuran aurkeztua, mendikatean sortzen ari diren arrisku naturalak eta klimatikoak aztertzen ditu, eta lurraldearen prebentzioa, plangintza eta erresilientzia indartzeko neurriak proposatzen ditu.

Ibilbide horrekin, OPCCk berretsi egiten du sortu zeneko helburua, gaur egun are zabalagoa: mendietako berotze globalaren ondorioei aurre egiteko Europako erreferentzia izatea, ezagutza zorrotza eskainiz eta klima-aldaketarekiko bereziki sentikorra den lurralde baten defentsarako beharrezko lankidetza sustatuz.